Ghế của "vua săn tỷ lệ kèo góc nhà cái" độc nhất vô nhị tại Việt Nam

(NLĐO) – Ghế của "vua săn tỷ lệ kèo góc nhà cái" là chiếc ghế "độc nhất vô nhị" này đang được trưng bày trong không gian mở tại tỉnh Gia Lai.

Chiếc ghế của "vua săn tỷ lệ kèo góc nhà cái", "Chú hươu kèo nhà cái tỷ lệ cá cược “độc nhất vôtại Việt Nam đang được trưng bày ở Quảng trường Đại đoàn kết, TP Pleiku, tỉnh Gia Lai để phục vụ cho du khách đến tham quan, thưởng lãm dịp tết này.

Ông Đặng Minh Tâm (63 tuổi, tỉnh Lâm Đồng), chủ nhân chiếc ghế, cho biết chiếc "Ghế xương tỷ lệ kèo góc nhà cái" được làm từ bộ xương của tỷ lệ kèo góc nhà cái trắng, đã có niên đại 700 năm cùng bộ sưu tập dụng cụ săn bắt tỷ lệ kèo góc nhà cái rừng Tây Nguyên cũng có niên đại trên 100 năm.

Ông Đặng Minh Tâm kể, từ 40 năm trước, có một người sắp đi nước ngoài, biết ông đam mê nghiên cứu văn hóa nên đã tìm tới tặng lại chiếc ghế bằng xương tỷ lệ kèo góc nhà cái để ông kế thừa vốn văn hóa cổ của người Tây Nguyên. Từ đó, ròng rã 6 năm trời, ông Tâm đã sưu tầm thêm các dụng cụ để săn bắt tỷ lệ kèo góc nhà cái như dây thòng lọng; dây da cột tỷ lệ kèo góc nhà cái; vồ tăng tốc; khóa đuôi tỷ lệ kèo góc nhà cái… Từ đó, ông làm nên căn "nhà tỷ lệ kèo góc nhà cái".

Không chỉ dày công sưu tập, ông Tâm còn tìm hiểu kỹ lưỡng về luật tục của người săn tỷ lệ kèo góc nhà cái. Từ đó, ông Tâm đã biết được nhiều câu chuyện, luật lệ, tín ngưỡng xung quanh việc săn bắt tỷ lệ kèo góc nhà cái như: Người săn săn được 18 con trở lên mới được phong làm trưởng đoàn; Người đi săn phải biết được luật lệ, không được bắt tỷ lệ kèo góc nhà cái bố mẹ, không được bắt tỷ lệ kèo góc nhà cái cái mà để tái sinh; ai là người được phép đi săn, thanh niên ở tuổi nào, trình độ nào mới được đi săn?…

Hoặc có những tín ngưỡng về tỷ lệ kèo góc nhà cái như khi người chồng đi săn thì người vợ không được khâu kim vì như vậy con tỷ lệ kèo góc nhà cái sẽ bị giẫm vào gai; chồng đi săn tỷ lệ kèo góc nhà cái vợ cũng không được xức dầu thơm vì sợ tỷ lệ kèo góc nhà cái đi săn sẽ bị quyến rũ bởi con tỷ lệ kèo góc nhà cái khác trong rừng; chồng đi săn, vợ ở nhà cũng không được đun chảo nóng vì sợ tỷ lệ kèo góc nhà cái sẽ nóng ruột mà thay đổi tâm tính…

Ông Tâm nhấn mạnh rằng có nhiều cách săn tỷ lệ kèo góc nhà cái, nhưng người Tây Nguyên không bao giờ chọn cách đào hố, đặt bẫy, bắn nỏ vì như vậy là không nhân văn, hủy diệt tỷ lệ kèo góc nhà cái. Ngày xưa, người dân Tây Nguyên chỉ săn bắt tỷ lệ kèo góc nhà cái con, tỷ lệ kèo góc nhà cái đực để lấy sức kéo không bắt tỷ lệ kèo góc nhà cái mẹ, tỷ lệ kèo góc nhà cái cái để bảo tồn nòi giống của tỷ lệ kèo góc nhà cái.

"Nghe săn tỷ lệ kèo góc nhà cái người ta cứ nghĩ săn tỷ lệ kèo góc nhà cái là hủy diệt, là phá hoại nhưng thực tế đây là nét văn hóa truyền thống. Săn tỷ lệ kèo góc nhà cái để lấy sức kéo, để phục vụ sản xuất, lao động. Do đó, người Tây Nguyên chỉ gọi là săn bắt tỷ lệ kèo góc nhà cái chứ không phải là săn bắn tỷ lệ kèo góc nhà cái".