tỷ lệ kèo nhà cái"Hạt ngọc" Nếp Quýt của bà con Tày, Nùng trên đất Đạ Tẻh

(NLĐO) - Những cánh đồng lúa Nếp Quýt bạt ngàn được bà con Tày, Nùng đưa từ các tỉnh phía Bắc vào huyện Đạ Tẻh (Lâm Đồng) trồng thành công, đem lại thu nhập cao và trở thành thương hiệu đặc sản mới ở cao nguyên.

Theo người dân địa phương, tỷ lệ kèo nhà cái có nguồn gốc từ người dân tộc Tày, Nùng ở Tây Bắc di thực về trồng tại huyện Đạ Tẻh, tỉnh Lâm Đồng vào những năm 1988. Nhờ hợp thổ nhưỡng, khí hậu mà hạt lúa tròn đầy, dẻo thơm ngay cả từ khi còn trên cánh đồng. Đặc biệt, chỉ vùng đất xã An Nhơn và một phần thị trấn Đạ Tẻh mới canh tác được cây lúa này và cho chất lượng, năng suất cao nhất.

Lúa tỷ lệ kèo nhà cái đã có mặt trên bản đồ Gạo đặc sản Việt Nam.

Ông Phạm Xuân Tiện, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Đạ Tẻh (Lâm Đồng), cho biết sản phẩm lúa tỷ lệ kèo nhà cái đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp nhãn hiệu độc quyền “tỷ lệ kèo nhà cái Đạ Tẻh” từ năm 2016 và đã có mặt trên bản đồ Gạo đặc sản Việt Nam.

"Hiện nay, tỉnh Lâm Đồng đã cấp tem truy xuất nguồn gốc cho 1 hợp tác xã, 3 cơ sở kinh doanh và 1 doanh nghiệp sử dụng. Đặc biệt, từ năm 2019, sản phẩm này đã được công nhận và xếp hạng 4 sao trong chương trình Ocop tại Lâm Đồng, góp phần cho thương hiệu lúa tỷ lệ kèo nhà cái càng khẳng định tên tuổi trên thị trường" - ông Tiện thông tin thêm.

Theo ông Bùi Trung Văn, Phó Chủ tịch xã An Nhơn, huyện Đạ Tẻh, năm nay, diện tích sản xuất tỷ lệ kèo nhà cái trên địa bàn xã giữ ổn định ở mức 300 ha/vụ.

"Với đặc thù về thổ nhưỡng và khí hậu, mỗi năm, cánh đồng gần đập Đạ Hàm, xã An Nhơn sản xuất được 2 vụ tỷ lệ kèo nhà cái và 1 vụ lúa thường cho thu nhập bình quân 150 triệu/ha, cao hơn mức thu nhập bình quân chung của xã là 100 triệu/ha/năm" - ông Văn nói.

Một góc cánh đồng lúa tỷ lệ kèo nhà cái tại xã An Nhơn, huyện Đạ Tẻh được ví như những "hạt ngọc" đem lại thu nhập cao cho người dân địa phương.

Thu hoạch lúa tỷ lệ kèo nhà cái bằng máy gặt đập liên hợp.

Đặc biệt, chỉ vùng đất xã An Nhơn và một phần thị trấn Đạ tỷ lệ kèo nhà cái mới canh tác được cây lúa này và cho chất lượng, năng suất cao nhất.

Ngoài nguyên liệu từ tỷ lệ kèo nhà cái Đạ Tẻh đã tạo nên thương hiệu nổi tiếng, người dân nơi đây còn tạo ra nhiều sản phẩm độc đáo như Rượu tỷ lệ kèo nhà cái, Rượu Đòng Đòng, riêng gạo tỷ lệ kèo nhà cái đạt sản phẩm OCOP 4 sao. Hiện nay, giống nếp này đã chuyển vào ngân hàng gen 500 kg để bảo tồn giống lúa.

Đặc biệt, tỷ lệ kèo nhà cái thì “con gái” bông sữa là nguyên liệu được lựa chọn để chế biện rượu đòng đòng.

Giá bán lúa tươi vào khoảng 11.500 đồng/kg lúa chuẩn hữu cơ (gạo thành phẩm tỷ lệ kèo nhà cái 40.000 đồng/kg), lúa đạt chuẩn VietGAP từ 9.000 – 10.000 đồng/kg (gạo thành phẩm từ 28.000 – 30.000 đồng/kg).

Lúa tỷ lệ kèo nhà cái Đạ Tẻh là một thương hiệu đặc sản có tiếng của địa phương. Từ khi được gắn sao của chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), loại đặc sản này lại thêm đắt hàng. Đặc biệt là cao điểm phục vụ thị trường Tết Nguyên đán 2022 như hiện nay.