Tự hào 420 năm danh xưng tỷ lệ kèo góc nhà cái Xuyên

(NLĐO) - Trải qua các giai đoạn lịch sử, người dân tỷ lệ kèo góc nhà cái Xuyên - Quảng Nam đã góp phần quan trọng cùng với người dân cả nước viết nên những trang sử hào hùng, đầy vẻ vang của dân tộc trong công cuộc dựng nước và giữ nước.

Ngày 20-8, huyện tỷ lệ kèo góc nhà cái, tỉnh Quảng Nam tổ chức lễ kỷ niệm 420 năm danh xưng tỷ lệ kèo góc nhà cái (1604-2024). Dự lễ kỷ niệm có nguyên Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam Lương Nguyễn Minh Triết cùng nhiều lãnh đạo, nguyên lãnh đạo tỉnh .

Phát biểu tại buổi lễ, ông Lê Văn Dũng - Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam - cho rằng Lễ kỷ niệm 420 năm danh xưng tỷ lệ kèo góc nhà cái là dịp để chúng ta cùng nhau bày tỏ lòng thành kính tri ân sâu sắc các bậc tiền nhân đã có công khai mở, gầy dựng nên vùng đất và danh xưng tỷ lệ kèo góc nhà cái đầy tự hào.

Cùng nhau chứng kiến sự thay da đổi thịt của một vùng đất, để làm sâu sắc hơn nữa vị trí, vai trò của "dải đất tơ lụa, gấm hoa", nơi có bề dày lịch sử, giàu truyền thống yêu nước, văn hóa và cách mạng; từng vinh dự được Đảng và Nhà nước 2 lần phong tặng tỷ lệ kèo góc nhà cái hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

"Có thể nói, 420 năm qua là khoảng thời gian mà từng cánh đồng, ngọn núi của vùng đất thiêng này đã in hằn dấu ấn vô cùng đặc biệt, thấm đẫm bao mồ hôi, máu và nước mắt của các bậc tiền nhân đã lao khổ để mài giũa nên dáng hình của vùng đất tỷ lệ kèo góc nhà cái đẹp tựa tơ lụa hôm nay. Với ngần ấy thời gian, địa giới tỷ lệ kèo góc nhà cái tuy có xê dịch với các huyện lân cận, nhưng các thế hệ người dân luôn gìn giữ, phát huy, tập trung xây dựng để nơi đây ngày một phát triển, tiến lên" – ông Dũng bày tỏ.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, trải qua các giai đoạn lịch sử, người dân tỷ lệ kèo góc nhà cái đã góp phần rất quan trọng cùng với người dân tỉnh nhà và cả nước viết nên những trang sử hào hùng, đầy vẻ vang của dân tộc trong công cuộc dựng nước và giữ nước.

tỷ lệ kèo góc nhà cái không chỉ tự hào về vùng đất cách mạng, nơi đây còn là điểm hội tụ những nét văn hóa độc đáo, riêng có của mình qua quá trình cộng cư giữa người Việt và Chăm. Quá trình cộng cư ấy đã tạo nên nền văn hóa Việt - Chăm đặc sắc và là một trong những nét đặc trưng của văn hóa tỷ lệ kèo góc nhà cái nói riêng, Quảng Nam nói chung.

Trong suốt diễn trình lịch sử, tỷ lệ kèo góc nhà cái luôn thể hiện vị thế của một vùng đất trọng yếu, vùng đất hội đủ các yếu tố thuận lợi về tự nhiên, lịch sử, kinh tế - xã hội nên thu hút cư dân, từ đó tiếp nhận, gìn giữ, hòa hợp và tiếp biến các giá trị văn hóa.

Vùng đất này chứa đựng lớp trầm tích văn hóa - tín ngưỡng, tôn giáo độc đáo với khu đền tháp Mỹ Sơn và kinh đô Trà Kiệu, rồi cả một kho tàng di sản văn hóa dân gian với những điệu múa, lễ hội, phong tục, tập quán… được các thế hệ người tỷ lệ kèo góc nhà cái tạo lập, gìn giữ, bảo tồn và phát triển. Chính điều này đã làm nên "hồn cốt" tỷ lệ kèo góc nhà cái.

tỷ lệ kèo góc nhà cái còn được biết đến là vùng đất học nổi tiếng của Quảng Nam. Chỉ tính riêng dưới triều Nguyễn, số người đỗ đạt Nho học ở tỷ lệ kèo góc nhà cái đứng thứ hai trong 6 huyện của tỉnh và đặc biệt, tỷ lệ kèo góc nhà cái có vị khai khoa Tiến sĩ của tỉnh là Lê Thiện Trị (năm 1838)…

"Với truyền thống văn hóa vô cùng đặc sắc và anh hùng cách mạng cùng nền tảng vững bền từ những trầm tích đặc biệt, riêng có qua 420 năm, tôi tin tưởng chắc chắn rằng, Đảng bộ, chính quyền, quân và dân tỷ lệ kèo góc nhà cái anh hùng sẽ tiếp tục đoàn kết, vượt qua khó khăn, thách thức, khát vọng phát triển, quyết tâm xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh, góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng Quảng Nam "trung dũng - kiên cường" tiến lên, vững bền" - ông Lê Văn Dũng nhấn mạnh.

Theo ông Phan Xuân Cảnh, Chủ tịch UBND huyện tỷ lệ kèo góc nhà cái, năm 1306, khi vua Chiêm Chế Mân giao châu Ô và châu Lý cho Đại Việt đã mở đầu cho những luồng di dân Việt di cư đến vùng đất Quảng Nam. Theo dòng người mở cõi về phương Nam, các di dân người Việt đã cộng cư cùng với người Chăm để khai lập, tổ chức các làng xã trên vùng đất mới...

Trên cơ sở đó, năm 1471, vua Lê Thánh Tông đã lập ra Đạo Thừa tuyên Quảng Nam. Năm 1604, Chúa Tiên Nguyễn Hoàng lấy huyện Điện Bàn thuộc phủ Triệu Phong đặt làm phủ Điện Bàn, quản 5 huyện (Tân Phúc, An Nông, Hòa Vang, Diên Khánh, Phú Châu) lệ thuộc vào xứ Quảng Nam. Đổi phủ Tiên Bình làm phủ Quảng Bình, phủ Tư Ngãi làm phủ Quảng Ngãi, huyện Lê Giang thuộc phủ Thăng Hoa là huyện Lễ Dương, huyện Hy Giang là huyện tỷ lệ kèo góc nhà cái. Kể từ thời điểm đó, danh xưng hành chính huyện tỷ lệ kèo góc nhà cái chính thức ra đời.

Trên hành trình khai lập của xứ Quảng, vùng đất tỷ lệ kèo góc nhà cái đã tạo lập được các giá trị lịch sử, văn hoá; đóng góp lớn vào tiến trình của lịch sử Quảng Nam và lịch sử dân tộc, trở thành vùng đất giàu giá trị lịch sử, văn hoá, truyền thống bậc nhất của Quảng Nam. Năm 2024 đánh dấu chính thức 420 năm (1604-2024) sự ra đời của danh xưng và sự phát triển của vùng đất tỷ lệ kèo góc nhà cái.