Không dễ thu, đổi tỷ lệ kèo nhà cái máy cũ nát

Đại diện Hiệp hội Các nhà sản xuất tỷ lệ kèo nhà cái máy Việt Nam (VAMM) cho biết hiệp hội sẽ kết hợp với Bộ Giao thông Vận tải và một số địa phương tiến hành đo kiểm khí thải thí điểm tại một số thành phố lớn trong thời gian tới. Trước đó, việc đo kiểm khí thải đã được thí điểm miễn phí tại TP HCM từ đầu năm nay.

Hỗ trợ lên đến 4 triệu đồng/tỷ lệ kèo nhà cái

Theo kế hoạch của VAMM, từ tháng 9-2021 đến hết tháng 6-2022, tại TP Hà Nội, tỷ lệ kèo nhà cái máy thuộc các hãng thành viên VAMM sẽ được đo kiểm khí thải. Tám bộ thiết bị phục vụ đo khí thải do VAMM đầu tư sẽ được lắp đặt tại 8 đại lý tỷ lệ kèo nhà cái máy của các hãng. Bên cạnh đó, VAMM sẽ thiết lập 34 điểm thu hồi tại 34 đại lý của các hãng tỷ lệ kèo nhà cái để tiếp nhận, xử lý tỷ lệ kèo nhà cái máy được chủ tỷ lệ kèo nhà cái tự nguyện thải bỏ.

Về chính sách xử lý, VAMM cho biết tỷ lệ kèo nhà cái không đạt tiêu chuẩn khí thải sẽ được hỗ trợ bảo dưỡng với mức không quá 200.000 đồng/tỷ lệ kèo nhà cái. Với tỷ lệ kèo nhà cái không đạt tiêu chuẩn và chủ tỷ lệ kèo nhà cái tự nguyện thải bỏ, sẽ có tiêu chí cụ thể để giải quyết mức hỗ trợ chuyển đổi tỷ lệ kèo nhà cái máy mới. Theo đó, tỷ lệ kèo nhà cái phải thuộc các hãng của VAMM, đăng ký lần đầu trước năm 2002, có đầy đủ giấy tờ hợp pháp. Tùy giá trị tỷ lệ kèo nhà cái chuyển đổi, căn cứ theo chính sách từng hãng, chi phí hỗ trợ thải bỏ tỷ lệ kèo nhà cái máy cũ và chuyển đổi tỷ lệ kèo nhà cái mới có thể lên đến 4 triệu đồng/tỷ lệ kèo nhà cái.

Ví dụ, các hãng Honda, Yamaha, Suzuki hỗ trợ 2 triệu đồng đối với tỷ lệ kèo nhà cái mới trị giá dưới 25 triệu đồng, 3 triệu đồng đối với tỷ lệ kèo nhà cái từ 25-40 triệu đồng và 4 triệu đồng đối với tỷ lệ kèo nhà cái trên 40 triệu đồng. Hãng SYM không hỗ trợ tỷ lệ kèo nhà cái dưới 20 triệu đồng; với tỷ lệ kèo nhà cái có giá 20-30 triệu đồng, mức hỗ trợ là 2 triệu đồng; tỷ lệ kèo nhà cái 30-40 triệu đồng được hỗ trợ 3 triệu đồng và tỷ lệ kèo nhà cái trên 40 triệu đồng có mức hỗ trợ 4 triệu đồng. Hãng Piaggio hỗ trợ 2 triệu đồng cho tỷ lệ kèo nhà cái mới có giá dưới 40 triệu đồng và hỗ trợ 4 triệu đồng cho tỷ lệ kèo nhà cái mới có giá trên 40 triệu đồng.

Theo đại diện VAMM, chi phí hỗ trợ cho chủ tỷ lệ kèo nhà cái máy cũ tự nguyện chuyển đổi sang tỷ lệ kèo nhà cái mới được lấy từ nguồn kinh phí đóng góp của các hãng tỷ lệ kèo nhà cái thành viên VAMM. Chủ phương tiện mang tỷ lệ kèo nhà cái đến các điểm thu hồi tỷ lệ kèo nhà cái cũ, lấy giấy xác nhận có ghi rõ nội dung, thông tin cần thiết. Dựa trên giấy xác nhận này, đại lý bán tỷ lệ kèo nhà cái mới sẽ được làm thủ tục nhận lại phần chênh lệch giá từ VAMM.

Nhiều tỷ lệ kèo nhà cái máy cũ nát hiện còn được lưu thông

Chủ tỷ lệ kèo nhà cái, đại lý không mặn mà

Ông Đỗ Hữu Trí, chủ đại lý tỷ lệ kèo nhà cái máy Đạt Minh (TP HCM), cho rằng mức hỗ trợ nêu trên không đủ để khuyến khích chủ tỷ lệ kèo nhà cái cũ tự nguyện chuyển đổi sang tỷ lệ kèo nhà cái mới. Ông Trí lấy ví dụ giá tỷ lệ kèo nhà cái Wave Alpha đăng ký khoảng 10 năm trước trên thị trường hiện là 6-7 triệu đồng. Thay vì nhận mức hỗ trợ từ 2-4 triệu đồng để chuyển đổi tỷ lệ kèo nhà cái mới, đa phần chủ tỷ lệ kèo nhà cái sẽ chọn phương án tự bán tỷ lệ kèo nhà cái cũ ra thị trường.

"Chủ tỷ lệ kèo nhà cái cũ phần lớn là người lao động, thường chọn tỷ lệ kèo nhà cái mới có giá dưới 25 triệu đồng. Với mức trợ cấp chuyển đổi tỷ lệ kèo nhà cái là 0-2 triệu đồng thì không thấm vào đâu. Chính sách này chưa đủ để thu gom, xử lý lượng tỷ lệ kèo nhà cái cũ tồn tại rất nhiều hiện nay" - ông Trí nói thêm.

Theo GS Bùi Văn Ga, giảng viên Khoa Cơ khí Giao thông Trường ĐH Bách khoa Đà Nẵng, nguyên Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc kiểm soát, xử lý tỷ lệ kèo nhà cái máy quá cũ, không đạt tiêu chuẩn khí thải là cần thiết bởi các loại phương tiện này không chỉ gây ô nhiễm môi trường mà còn có nguy cơ mất an toàn giao thông.

Tuy nhiên, GS Bùi Văn Ga cũng cho rằng do phần lớn người sử dụng tỷ lệ kèo nhà cái cũ là người lao động thu nhập thấp nên cần có giải pháp kỹ thuật hoặc chính sách phù hợp để đạt được mục tiêu giảm ô nhiễm khí thải. Chẳng hạn, có thể ứng dụng các bộ phụ kiện chuyển đổi tỷ lệ kèo nhà cái máy sử dụng xăng sang gas của một số đơn vị đã được cấp bằng sáng chế.

Chuyên gia Nguyễn Minh Đồng cho rằng việc đo kiểm khí thải hiện nay mới dừng ở khí CO (ôxít carbon), trong khi còn nhiều loại khí thải độc hại khác từ tỷ lệ kèo nhà cái máy cũng cần kiểm soát như HC (hydro carbon), NOx (ôxít nitơ)... Ông Đồng đề xuất phương án xử lý khí thải tỷ lệ kèo nhà cái máy bằng cách khắc phục lại hệ thống pit-tông, bạc bị mòn. Hoặc chọn giải pháp khác đơn giản và ít tốn kém là lắp đặt thêm bộ lọc khí thải nhỏ gọn với chi phí khoảng 250.000 đồng giúp giảm đến 60%-70% lượng khí thải.

Đại diện VAMM cho biết trên cơ sở thí điểm đo kiểm khí thải và thu hồi tỷ lệ kèo nhà cái máy cũ, đơn vị này sẽ đề xuất các giải pháp cụ thể để kiểm soát khí thải đối với tỷ lệ kèo nhà cái máy đang lưu hành để cải thiện môi trường không khí. Từ đó, định hướng và xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp.