kèo nhà cái tỷ lệ cá cược Thời sự

Bây giờ, thịt heo bán nhiều, giá rẻ nên chẳng còn mấy ai nuôi heo cho ngày Tết nữa. Thế nhưng, nướckèo nhà cái tỷ lệ cá cượccho ngày Tết thì vẫn được nhà nhà chuẩn bị vì ai cũng muốn có đúng chất nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược nhỉ thơm ngon cúng gia tiên và đãi họ hàng mấy ngày Xuân. Má tôi bây giờ đã già, không thể tự tay mua cá làm kèo nhà cái tỷ lệ cá cược nhưng hằng năm cứ đến mùa cá cơm, thế nào má cũng réo chị Hai về để chuẩn bị kèo nhà cái tỷ lệ cá cược Tết.

“Có tay” và “nhẹ vía”

Má tôi bảo không phải ai cũng có tay làm kèo nhà cái tỷ lệ cá cược. Chỉ có những người “nhẹ vía” thì men kèo nhà cái tỷ lệ cá cược mới lên nhanh, kèo nhà cái tỷ lệ cá cược mới thơm ngon. Còn những người “nặng vía” thì dù có cố gắng mấy, tĩn kèo nhà cái tỷ lệ cá cược cũng sẽ bị thối. Vì thế mà trong số 8 người con, má chỉ truyền nghề cho chị Hai và chị Năm. Tôi không tin lắm cái “vía” như má nói nhưng đã mấy bận thử, dù chỉ là một hũ kèo nhà cái tỷ lệ cá cược nhỏ, cuối cùng cũng mang đi vứt. Để cả làng có nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược ăn ngày Tết, những người có tay làm kèo nhà cái tỷ lệ cá cược sẽ làm giúp cho những nhà còn lại.

Cá cơm có nhiều loại nhưng làm kèo nhà cái tỷ lệ cá cược ngon nhất vẫn là cá cơm than đầu vụ. Mùa cá cơm than hằng năm chỉ xuất hiện vào giữa tháng 6 đến cuối tháng 8 âm lịch, cá làm kèo nhà cái tỷ lệ cá cược Tết ngon nhất là cuối tháng 6. Cá làm kèo nhà cái tỷ lệ cá cược càng tươi thì nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược càng thơm lại cho được nhiều thành phẩm. Khi mua cá làm kèo nhà cái tỷ lệ cá cược cũng phải lựa cá được đánh bắt vào những đêm tối trăng, kèo nhà cái tỷ lệ cá cược sẽ càng ngon. Má giải thích rằng tối trăng, cá không rong chơi, chỉ lo kiếm mồi nên mập ú. Chợt nhớ những câu mời gọi của các cô “rẩu” bán cua ngoài chợ sáng qua: “Mua đi anh! Cua tối trăng, không trai gái được nên con nào con nấy chắc nịch á”!

Mỗi làng kèo nhà cái tỷ lệ cá cược thường chỉ mua cá được đánh bắt ở một vùng nhất định. Con cá ở từng vùng đã tạo nên một hương vị kèo nhà cái tỷ lệ cá cược riêng mà người sành ăn mới có thể phân biệt. Chỉ riêng Phú Yên đã có 4 làng kèo nhà cái tỷ lệ cá cược nổi tiếng: Gành Đỏ ở thị xã Sông Cầu; Yến, Mỹ Quang ở huyện Tuy An; Long Thủy ở TP Tuy Hòa. Những người làm kèo nhà cái tỷ lệ cá cược lý giải rằng ở mỗi vùng biển, con cá có điều kiện sống khác nhau, độ mặn khác nhau, thức ăn khác nhau, vì vậy mà thịt cá ở mỗi vùng cũng có độ thơm ngon khác nhau nên cho ra nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược cũng có hương vị khác nhau.

kèo nhà cái tỷ lệ cá cược chứa trong tĩn được người Chăm ở Ninh Thuận nung bằng đất sét có tráng một lớp men cổ truyền mang đi bán hoặc bằng thùng gỗ mít thì kèo nhà cái tỷ lệ cá cược mới ngon. Tuyệt nhiên không ai dùng bể bê-tông làm kèo nhà cái tỷ lệ cá cược vì dễ bị hôi.

Điều mà những người làm kèo nhà cái tỷ lệ cá cược cấm kỵ là cá để làm kèo nhà cái tỷ lệ cá cược không được rửa bằng nước ngọt mà chỉ có thể rửa bằng nước biển (để khỏi bị thối). Nhiều người kỹ tính, họ mua luôn cả nước biển được những thuyền đánh cá lấy từ ngoài khơi về rửa cá, để ráo rồi mới muối kèo nhà cái tỷ lệ cá cược.

Những giọt nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược nhỉ vàng sánh, thơm lừng. Ảnh: thụy bình

Thước đo văn hóa

Ngày trước, những người làm kèo nhà cái tỷ lệ cá cược đưa ra công thức là 3 cá + 1 muối. Với công thức này, nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược có độ mặn cao, không phù hợp với khẩu vị của người dùng bây giờ. Ngày nay, người làm kèo nhà cái tỷ lệ cá cược đã thay đổi công thức 4 cá + 1 muối để nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược ít mặn hơn. Trung bình 1 tĩn kèo nhà cái tỷ lệ cá cược dùng cho cả nhà với 35 kg cá sẽ trộn đều với gần 9 kg muối biển. Sau khi cho vào tĩn sẽ dùng rá đè lên trên cá rồi bịt kín miệng tĩn, ủ kỹ trong bóng râm để vi sinh yếm khí lên men làm chín cá. Sau 3 tháng ủ kèo nhà cái tỷ lệ cá cược mới được tháo lù, đảo kèo nhà cái tỷ lệ cá cược, rồi lại tiếp tục bịt kín, ủ kỹ. Nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược chỉ được lấy ra dùng sau 6 tháng.

Đến lúc lấy kèo nhà cái tỷ lệ cá cược, chỉ vừa tháo lù đã nghe thơm lừng cả chái nhà. Những giọt nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược đầu tiên gọi là nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược nhỉ. Như những cô gái quê lần đầu ra phố, những giọt kèo nhà cái tỷ lệ cá cược vàng nhạt, óng ánh, vừa rớt khỏi lù đã vội co lại, tỏa ra một mùi thơm khó cưỡng. Những đứa con xa quê trở về, dù chỉ mới đến ngõ thôi nhưng khi nghe mùi kèo nhà cái tỷ lệ cá cược nhỉ đã thấy bụng cồn cào.

Một tĩn kèo nhà cái tỷ lệ cá cược chỉ lấy được khoảng 3 lít kèo nhà cái tỷ lệ cá cược nhỉ, 20 lít kèo nhà cái tỷ lệ cá cược nhất. Vì vậy mà con trong nhà cũng không dễ được ăn nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược nhỉ nếu không phải là ngày Tết và khi đang... ở cữ. Ở quê tôi, để chăm con gái trong thời gian sinh nở, người mẹ thường kho tiêu cá móm đầm Ô Loan thịt thơm ngon với nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược nhỉ. Chị Hai tôi kể hồi sắp đẻ thằng lớn, chị về nhà má chờ sinh. Hôm ấy là phiên chợ, chị gánh chuối đi bán giúp má. Khi về ngang nhà con nhỏ bạn ngày xưa hay chơi cùng, giờ đang ở cữ, nghe mùi cá móm kho kèo nhà cái tỷ lệ cá cược nhỉ mà thèm đến mức muốn quẳng đôi quang gánh, chạy về, đẻ một phát để được ăn cái món mời gọi đến nôn nao kia!

Người nhà quê, dù thành đạt hay đang làm “thơ” (người Phú Yên nói “thuê” thành “thơ”) ở phương xa, cái gì có thể hòa nhập nhưng hương vị nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược quê nhà vẫn bị cô đặc trong gói tiềm thức để rồi tan chảy trong những giấc mơ hay bất giác ai đó nhắc đến các món ăn dân dã. Những lần về quê, cái mà họ không thể quên mang theo khi trở lại nơi làm việc là nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược.

Dân xứ “nẫu” có câu “sống sao, thác vậy”. Cũng giống như một bữa ăn, một bữa tiệc, trên bàn cúng ông bà ngày giỗ, Tết, có hai thứ được chưng đầu tiên là bánh tráng nướng và chén nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược nhỉ. Trên mâm, bao giờ chén nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược cũng được đặt ở trung tâm. Nhà nghiên cứu văn hóa Trọng Thanh (Khánh Hòa) có lần bảo: “Nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược không chỉ đơn thuần là thức chấm mà nó còn thể hiện tính cộng đồng và quy tắc chuẩn mực trong bữa ăn. Bởi lẽ, chén nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược thường đặt giữa mâm ai cũng phải dùng do đó nó trở thành thước đo sự ý tứ, trình độ ẩm thực, nét đẹp văn hóa của mỗi người, là cách cư xử giữa người với người trong bữa ăn”.

Cứu đói, cứu tinh

Trong mỗi bữa ăn, bữa nhậu của người quê tôi, dù là nhà giàu sang hay của người nghèo khó thì món nước chấm vẫn phải là nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược nguyên chất. Tôi có anh bạn hiện là phó giám đốc đài phát thanh và truyền hình một tỉnh. Anh nấu ăn tệ nhưng lúc nào cũng tỏ ra là người sành ăn. Một lần về quê tôi nhậu, anh ta dõng dạc: “Chủ quán! Cho chén kèo nhà cái tỷ lệ cá cược “zin”. Ông chủ quán đứng tuổi, tay bưng chén kèo nhà cái tỷ lệ cá cược bước ra, vờ ngơ ngác: “Con cá cơm chỉ bằng chiếc đũa, bơi dưới nước, làm sao tôi biết được con nào “zin”, con nào “lô” mà anh đòi kèo nhà cái tỷ lệ cá cược “zin”. Người quê tôi chỉ ăn loại nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược nguyên chất này thôi”. Anh bạn biết mình lỡ lời, chỉ cắm cúi bẻ bánh tráng.

Với người quê tôi, nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược là món cứu đói. Một thời thiếu gạo, cả làng lũ lượt kéo nhau lên rừng đào khoai khai về luộc ăn thay cơm. Nhờ chén kèo nhà cái tỷ lệ cá cược chấm để đưa đẩy mà cả làng nuốt được khoai hết ngày này qua tháng khác. Bây giờ, mỗi khi đói bụng, người nhà quê cũng chỉ cần lấy dăm cái bánh tráng, nhúng nước rồi chấm với nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược, lại qua cơn đói.

Với cánh thợ lặn một thời, nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược lại là vật cứu tinh. Trước khi lặn, mỗi thợ đều uống một muỗng canh nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược. Nhờ đó mà họ không bị giảm thân nhiệt mỗi khi lặn sâu.

Một ngày, nghe thiên hạ kháo nhau về chuyện nước kèo nhà cái tỷ lệ cá cược có chất độc hại, tôi kể má nghe, bà chỉ móm mém cười như chẳng mấy quan tâm: “Thời ông bà của má, đến ông ngoại, bà ngoại của con rồi đến ba, má, mấy cậu, mấy dì, ai cũng ăn kèo nhà cái tỷ lệ cá cược ấy, ai cũng sống hơn 80 tuổi chứ có ngán thạch tín, thạch téo gì đâu”.