tỷ lệ kèo nhà cái người: Để cái chết không vô ích!

Hiện có hàng chục ngàn bệnh nhân cần ghép tỷ lệ kèo nhà cái để duy trì sự sống. Tuy nhiên, cũng có một số lượng không nhỏ nguồn mô, tỷ lệ kèo nhà cái theo người có ý nguyện hiến tặng ra đi mãi mãi do những rào cản về định kiến xã hội, cơ chế chính sách… trong việc hiến tỷ lệ kèo nhà cái.

Lãng phí nguồn tỷ lệ kèo nhà cái vì rào cản

Đã 26 năm trôi qua kể từ ca ghép tỷ lệ kèo nhà cái đầu tiên ở Việt Nam nhưng đến nay, việc truyền thông về hiến mô, tỷ lệ kèo nhà cái còn hạn chế nên chưa khuyến khích người hiến. PGS-TS Nguyễn Tiến Quyết, nguyên Giám đốc Bệnh viện (BV) Việt Đức, kể lại có trường hợp gia đình đồng ý hiến tỷ lệ kèo nhà cái và BV đã lấy tỷ lệ kèo nhà cái rồi nhưng vẫn phải đặt ống truyền dịch, đưa về nhà mới rút ra để họ hàng yên tâm, láng giềng không bàn tán. Có gia đình 2 lần hiến tỷ lệ kèo nhà cái của 2 người thân để cứu người nhưng vẫn yêu cầu giữ bí mật. Vì thế, việc vinh danh những người hiến không thể thực hiện để tri ân và nhân rộng nghĩa cử cao thượng này.

Các bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy tiếp nhận nguồn tạng từ Hà Nội tỷ lệ kèo nhà cái ca ghép xuyên Việt vào cuối tháng 2-2018 Ảnh: NGUYỄN THẠNH

"Nhiều người quan niệm chết phải "toàn thây" nên không muốn hiến tỷ lệ kèo nhà cái, trong khi các tôn giáo, cả đạo Thiên Chúa lẫn đạo Phật, đều không có điều nào quy định người chết phải nguyên vẹn. Hơn nữa, quan niệm về hiến tỷ lệ kèo nhà cái ở Việt Nam cũng khác nhiều nước. Ở Nhật Bản, những người hiến tỷ lệ kèo nhà cái được tôn vinh và kính trọng, bất kể họ là ai, bởi tinh thần vì cộng đồng. Ở Đài Loan, hình ảnh người hiến tỷ lệ kèo nhà cái được dán công khai trên tường và gia đình họ được vinh danh. Những người hiến tỷ lệ kèo nhà cái ở nước ta lại không muốn xuất hiện vì sợ bị dị nghị" - PGS Quyết chia sẻ.

Hiện nay, chi phí xét nghiệm hiến tỷ lệ kèo nhà cái do chính người hiến chi trả chứ chưa được Quỹ BHYT thanh toán. Trong khi để một người tình nguyện hiến mô, tỷ lệ kèo nhà cái thực hiện hành động cao đẹp phải qua một loạt xét nghiệm y học (chi phí 20-25 triệu đồng). Đây chính là một rào cản đối với hoạt động tình nguyện hiến mô, tỷ lệ kèo nhà cái cứu người khi còn sống.

Cần chính sách thỏa đáng tỷ lệ kèo nhà cái người hiến

Theo GS Trịnh Hồng Sơn, Phó Giám đốc BV Việt Đức, để khuyến khích số người hiến tỷ lệ kèo nhà cái, cần sớm sửa Luật Hiến ghép, lấy mô bộ phận cơ thể người và Luật BHYT, đồng thời có quy định tôn vinh xứng đáng nghĩa cử của người hiến mô, tỷ lệ kèo nhà cái khi còn sống hoặc sau khi chết não. Đối với người hiến tặng mô, tỷ lệ kèo nhà cái khi còn sống, dù là người thân cùng huyết thống hoặc người hiến vô danh cũng cần được nhà nước thanh toán toàn bộ chi phí: khám sàng lọc, tư vấn, xét nghiệm, mổ lấy tỷ lệ kèo nhà cái, chăm sóc hồi phục sức khỏe... Đồng thời, được cấp thẻ BHYT miễn phí suốt đời kể từ ngày hiến tỷ lệ kèo nhà cái và được thanh toán chi phí khám chữa bệnh ở mức cao nhất (100%).

GS Sơn tỷ lệ kèo nhà cái biết ông từng nhận được nhiều cuộc gọi hỏi về việc "hiến tạng được bao nhiêu tiền?" và ông khẳng định không có chuyện mua bán tạng. "Để tránh nạn "cò mồi", mua bán tạng, nhà nước nên công khai chi trả một khoản tiền "tri ân" tỷ lệ kèo nhà cái những người hiến tạng. Với những người hiến sống, sau này họ có nhu cầu sẽ được ưu tiên ghép tạng" - GS Sơn đề xuất.

Vấn đề cần thiết nhất bây giờ - theo ông Sơn - là phải xây dựng "Danh sách chờ ghép quốc gia" và "Danh sách đăng ký hiến tỷ lệ kèo nhà cái quốc gia". Các cơ sở y tế có trách nhiệm cung cấp thông tin, cập nhật 2 danh sách trên để bảo đảm hoạt động điều phối hiến, ghép tỷ lệ kèo nhà cái trên phần mềm hệ thống quản lý và điều phối ghép tỷ lệ kèo nhà cái quốc gia, công bằng, minh bạch và tự động theo luật định. Ngành BHYT cần tham gia một cách hiệu quả đúng theo luật hiến tỷ lệ kèo nhà cái và góp phần hỗ trợ tích cực hơn quá trình hiến ghép mô tỷ lệ kèo nhà cái.

GS-TS Phạm Gia Khánh, Chủ tịch Hội Ghép tạng Việt Nam, tỷ lệ kèo nhà cái biết đến nay, cản trở lớn nhất của ngành ghép tạng Việt Nam là thiếu nguồn tạng hiến, đặc biệt là người hiến chết não. Để có thêm nhiều người hiến tạng, công tác truyền thông cần được thực hiện thường xuyên, liên tục và lâu dài. "Chúng ta phản đối thương mại hóa trong ghép tạng nhưng cũng phải có chế độ, chính sách phù hợp, thỏa đáng tỷ lệ kèo nhà cái người hiến tạng. Nếu cải thiện được các vấn đề này, mỗi năm khoảng 1.000 bệnh nhân suy tạng có cơ hội được cứu sống" - GS Khánh nhấn mạnh.

Theo GS-TS-BS Trần Ngọc Sinh, Chủ tịch Hội Tiết niệu - Thận học TP HCM, một cuộc khảo sát do ông và các cộng sự thực hiện tỷ lệ kèo nhà cái thấy nhận thức ở cộng đồng về hiến tạng bước đầu đã có sự thay đổi. Trong số hơn 1.000 người thuộc mọi tầng lớp, tôn giáo được khảo sát có tới 95,5% đồng ý với quan điểm hiến tạng là một nghĩa cử nhân đạo; tỉ lệ đồng ý hiến tạng sau khi chết là 77%; đồng ý hiến tạng người thân sau chết là 63,8%.

TS-BS Dư Thị Ngọc Thu - Trưởng Đơn vị Điều phối ghép các bộ phận cơ thể người, BV Chợ Rẫy - tỷ lệ kèo nhà cái hay kể từ ngày phát hành thẻ đầu tiên (năm 2014), đến nay có hơn 5.000 thẻ đăng ký hiến tặng mô, tạng tự nguyện sau khi qua đời đã được gửi đi khắp mọi miền đất nước.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến tỷ lệ kèo nhà cái rằng có 3 vấn đề đang thách thức ngành ghép tạng là nguồn tạng; trang thiết bị, bảo quản, vận chuyển; tài chính. Bộ trưởng đề nghị các cơ quan, ban, ngành cùng chung tay với ngành y tế vận động cộng đồng tham gia hiến tạng cứu người. Bộ trưởng cũng yêu cầu cần nghiên cứu, đánh giá những rủi ro trong quá trình ghép và sau ghép để khắc phục những nhược điểm.

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 4-4